Marcrander
Marcrander
Marcrander
marcrander
marcrander
marcrander
Marcrander
Marcrander
Marcrander
marcrander
marcrander
marcrander

Marcrander
Marcrander
Marcrander
marcrander
marcrander
marcrander
Marcrander
Marcrander
Marcrander
marcrander
marcrander
marcrander

Marcrander
Marcrander
Marcrander
marcrander
marcrander
marcrander
Marcrander
Marcrander
Marcrander
marcrander
marcrander
marcrander

Marcrander
Marcrander
Marcrander
marcrander
marcrander
marcrander
Marcrander
Marcrander
Marcrander
marcrander
marcrander
marcrander

De centrale vraag in het genealogische onderzoek: ‘Wie is de stamvader der Macranders?"

Grafelijk raadsheer Arnold Langemann (*1566-†1620) uit Mengeringhausen (Waldeck) kan in feite als stamvader der Macranders worden beschouwd, het was immers hij die na zijn studie zijn naam rond het jaar 1599 veranderde in Macrander. Het was in die tijd onder gestudeerden veelal populair om de naam te veranderen naar het meer chique Latijn of, in mindere mate, Grieks¹. De 'vergrieksing' van de naam Langemann levert dan op: makr(os) (= lang) en ander (= man).

Het Meertens Instituut (onderdeel van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen) zegt hierover:
"In Duitsland, maar vooral ook in Zweden werden samenstellingen op -ander < (Grieks) anèr 'man' populair, waarmee onder meer eigenschapsaanduidingen en beroepsaanduidingen vergriekst konden worden. Enkele daarvan zijn ook naar Nederland doorgedrongen en komen nu nog als familienaam voor, b.v. Macrander, samengesteld uit Grieks makros 'lang' + ander < anèr 'man', vgl. Johannes Macrander, ofwel Langemann (BBKL V 1893, p 542)" [Rentenaar-2003, p 89].

Maar wat was nu precies de reden van deze naamswijziging?

Sinds het begin van de tweede helft van de vijftiende eeuw vormde zich een nieuwe elite, parallel aan de strikt hiërarchisch, gestructureerde laat-middeleeuwse maatschappij. De ‘nobilitas literaria’. Een elite die haar identiteit en status niet te danken had aan edele geboorte en privileges, maar aan educatie (de ‘studia humanitatis’²), persoonlijke prestaties en een gemeenschappelijk interesse in de antieke oudheid. Ook Crotus Rubianus/Johann Crotus (voorheen Johannes Jäger), Maarten Luther en Desiderius Erasmus (voorheen Gerrit Gerritszoon) behoorde tot deze nieuwe elite, de zogenaamde renaissance humanisten.

De ‘studia humanitatis’ omvatte verschillende takken van wetenschappen, zoals grammatica, redekunst (retoriek), poëzie, geschiedenis en wijsbegeerte (ethische filosofie). Deze kwalificaties opende nieuwe deuren naar carrièremogelijkheden die tot dat moment altijd gesloten waren geweest, zoals functies in het landelijke en lokale gezag, in scholen en universiteiten, aan de gerechts- en adelijke hoven en in de kerk.

Het belang van de humanisten in de Duitse educatieve en culturele geschiedenis is opmerkelijk, omdat zij een kleine minderheid waren ten opzichte van de totale bevolking. De humanisten beschouwden zichzelf als de ‘sodalitas literaria’ (een genootschap van geletterden) en minachtte het ongeletterde gewone volk, de ‘profanum vulgus’. Om zich van het gewone, ongeschoolde volk te onderscheiden, latiniseerde en - in mindere mate - vergriekste de humanisten hun gewone namen en begonnen daarnaast dikwijls met het voeren van een familiewapen vanwege de noodzaak om aktes te kunnen zegelen door hun maatschappelijke status en bestuurlijke/ambtelijke functies.

Een tweede reden om de naam te latiniseren of te vergrieksen was het verbloemen van de eenvoudige afkomst. Het overgrote deel van de humanisten was immers afkomstig van de bourgeoisie of zelfs boerenfamilies.

De ironie wil dat de humanisten in wezen een soortgelijk standsverschil creëerden tussen de geleerden en het ‘gewone’ volk, als het aloude standsverschil tussen hen en de erfelijke adel, dat zij juist zo verafschuwden.
.
(1. Latijn, Grieks en Hebreeuws zijn de drie heilige talen.)
(2. Humanisme, a) cultuurstroming in de 15de en 16de eeuw, die de menselijke zelfstandigheid centraal stelde (tegenover de kerkelijke
     autoriteit) en daarbij vooral de klassieke schrijvers bestudeerde; b) moderne levensbeschouwing die de mens centraal stelt en geen
     godsgeloof kent.)
(Vrije rijksstad Wetzlar, 1655)
(De kleuren van de Noord-Duitse Bond in 1866)
Door diverse familieleden is al sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw genealogisch onderzoek verricht naar de herkomst en achtergrond van de naam Macrander. De informatie op deze website is gebaseerd op genealogisch onderzoek van Frank Macrander (Nederland); Gerard Macrander † (Nederland); Jimmie Dale Macrander (USA); Max Macrander † (Nederland/USA); Steven Macrander † (Nederland); Prof. Dr. phil. Siegfried Wilhelm Rösch † (Duitsland) en Friedrich Wilhelm Euler † (Duitsland).

Deze website is door mij (
Frank Macrander) opgezet om de losse onderzoeksresultaten uit het verleden - aangevuld met nieuwe onderzoeksresultaten van mijzelf - te bundelen, toegankelijk te maken en te behouden voor het nageslacht.
Wetzlar_De_Merian_Hassiae_1655
De familie Macrander behoort - samen met de families Waldschmidt, Schuler, Büsser, Münch, Beppler, Pausch, Krafft en Crato - tot de oude Wetzlarse geslachten die vrijwel elke "echte" geboren inwoner van Wetzlar in zijn stamboom kan terugvinden.
(Bron: "Hessische Familienkunde", deel 1, katern 1, bladzijde 26: "5. Weitere Verwandtschaftsbeziehungen zu Lotte")
Omdat de herkomst van de naam Macrander niet duidelijk was en bovendien te zeldzaam om geen samenhang te veronderstellen tussen alle naamdragers, werd mijn nieuwsgierigheid naar de  herkomst van deze naam gewekt. Men komt de naam Macrander met verschillende schrijfwijzen tegen, zoals MacRander, Marcrander, Makrander, Markrander, Macklander, Maclander, Machlander, Mercander, McCrander en Maekrander. Het gaat hier in de meeste gevallen om spelfouten in het verleden. In de meeste gevallen, niet altijd. Zo komt bijvoorbeeld de naam Macklander en McLander rond het jaar 1650 en 1800 ook in Schotland voor. Het lijkt niet erg waarschijnlijk dat deze families verwant zijn aan de familie Macrander.

De Macranders zijn oorspronkelijk niet - zoals door het voorvoegsel "Mac"zou kunnen worden verondersteld - van Schotse, maar van Duitse origine. De familie Macrander heeft haar "roots" in het Pruisische Hessen en Rheinland. Vooral de stad Wetzlar heeft een prominente plaats in de familiegeschiedenis. Vele Macranders zijn er geboren en getogen. De Duitse historicus Prof. Dr. Hans-Werner Hahn heeft het in zijn boek “Altständisches Bürgertum zwischen Beharrung und Wandel - Wetzlar 1689-1870” over het geslacht Macrander als “Ratsfamilie”. Zo maakte Philips Josias Macrander (*1629-†1719) deel uit van het patriciaat (de bestuurselite) van de stad Wetzlar. Hij was zelfs tweemaal burgemeester van de stad (1682 & 1700). Wetzlar was in die tijd (de 17e eeuw) "Reichsstadt" (rijksstad) en zetel van het "Reichskammergericht" (rijkskamergerecht).
Wappen_Norddeutscher_Bund-SW
De huidige verspreiding van Macranders wereldwijd

Tegenwoordig leeft het grootste deel van de Macranders vooral in Nederland en Noord-Amerika. Een enkele Macrander woont in Canada (in de jaren 50 van de vorige eeuw geëmigreerd vanuit Nederland) en Brazilië (vlak voor de Tweede Wereldoorlog vanuit Duitsland gevlucht voor het opkomend Nazisme, elders op deze website het verhaal).

De oorspronkelijke, Duitse Macranders zijn nagenoeg uitgestorven. Slechts 1 gezin kan nog worden gerekend tot de originele, Duitse Macrander-familie en woont thans in Otterndorf, Niedersachsen. De andere in Duitsland woonachtige Macranders zijn allemaal afkomstig uit Nederland. Deze Macranders zijn 'teruggekeerd' naar 'die Heimat' en daarmee in feite (verlate) 'remigranten'.

Zoals eerder al aangegeven, de naam Macrander is erg zeldzaam. In Nederland komt de naam in 1947 41 maal voor en in 2007 niet veel meer, namelijk 47 maal. (Bron: Nederlandse Familienamenbank, Meertens Instituut: http://www.meertens.knaw.nl/nfb)

In Duitsland in 2008 komt de naam 18 maal in de telefoonboeken voor, waarbij wel opgemerkt moet worden dat hier ook de aangetrouwden worden vermeld en dat de meeste Duitse Macranders uit Nederland afkomstig zijn, waarbij dus sprake is van een zekere overlap (dubbelingen) met de Nederlandse cijfers. In werkelijkheid zijn er dus minder Duitse naamdragers.
(Bron: www.verwandt.de/karten)

In Noord-Amerika komt de naam in 2000 147 maal voor. Het overzicht van deze census (= volkstelling) vermeldt slechts de namen die minimaal 100 naamdragers kennen. In de census van 1990 komt de naam niet voor.
(Bron: Census 2000, http://www.census.gov)

In Brazilië 5 maal en in Engeland 1 maal.

Volgens een andere telling is de stand per land in 2014:
Canada: 5
USA: 217
Brazil: 3
Netherlands: 58
Germany: 3
(Bron: http://forebears.co.uk/surnames/macrander)

.
Hoe zijn de vandaag levende Macranders / Marcranders eigenlijk onderling verwant?

Vandaag de dag zijn er 6 verschillende Macrander/Marcrander lijnen, die allen afstammen van 3 zonen van raadsheer/burgemeester Philips Josias (Josias) Macrander (*1629-†1719) uit Wetzlar, Duitsland.

Josias Macrander had in totaal 13 kinderen: 5 zonen, 7 dochters en 1 kind van onbekend geslacht. Deze gemeenschappelijke voorouder van de 6 verschillende Macrander/Marcrander lijnen gaat ±400 jaar terug in de tijd.

Tussen de 2 Noord-Amerikaanse en de Braziliaanse Macrander lijnen zit slechts ±200 jaar. Hun gemeenschappelijke voorouder is Johannes Macrander (*1785-†1860) uit Wetzlar.
(Schematische weergave van de onderlinge verwantschap van de tegenwoordige Macranders en Marcranders)
[ klik op de afbeelding voor een vergroting ]